Οι λέξεις έχουν την δύναμη να ενισχύουν την αυτοεκτίμηση των παιδιών, αλλά και το αντίθετο. Η λανθασμένη χρήση των λέξεων μπορεί να ισοπεδώσει την ψυχολογία και να αποδυναμώσει συναισθηματικά ένα παιδί.
Πολλές φορές μέσα στον εκνευρισμό μας χρησιμοποιούμε λέξεις και φράσεις χωρίς να υπολογίζουμε το αντίκτυπο τους. Ο τρόπος με τον οποίο απευθυνόμαστε σε ένα παιδί γίνεται η εσωτερική του φωνή, μπορεί να το χαροποιήσει ή να το πληγώσει. Όλα αυτά που ακούει ένα παιδί, αποτελούν μία μικρή φωνούλα στο κεφαλάκι του που μπορεί να επηρεάσει τις επιλογές του, να διαμορφώσει τα συναισθήματά του, και αργότερα, να τον ορίσει ως ενήλικα. Δεν έχει σημασία μόνο το τί θα πούμε, αλλά κυρίως το πώς θα το πούμε, δηλαδή ο τρόπος που θα συμβουλεύσουμε, θα παροτρύνουμε, θα καθοδηγήσουμε, θα επιτρέψουμε ή θα απαγορεύσουμε. Πώς, λοιπόν, μπορούν τα λόγια ενός γονέα να εμψυχώσουν θετικά αντί να στεναχωρήσουν ένα παιδί;
Το 99% των γονέων χρησιμοποιούν μη αποτελεσματικούς τρόπους επικοινωνίας. Για παράδειγμα, λένε στο παιδί τι πρέπει να κάνει, χωρίς να το αφήνουν να αναπτύξει πρωτοβουλία, δίνουν εντολές, “προειδοποιήσεις” και συμβουλές για τρόπους επίλυσης ενός προβλήματος. Έτσι, τα παιδιά αντιδρούν, καθώς δεν τους αρέσει να τους επιβάλλονται, να τους περιορίζουν και να τους λένε τι να κάνουν. Επίσης, με το να τους δίνετε τη λύση σε ένα πρόβλημα, νιώθουν ότι δεν είναι ικανά να τα καταφέρουν μόνα τους και είναι σαν να μην τα εμπιστεύεστε.
Οι γονείς καλό είναι να χρησιμοποιούν συχνά φράσεις και λέξεις που ενισχύουν την αυτοεκτίμηση των παιδιών, έτσι ώστε να καταλάβουν ότι έχουν την αγάπη σας, ότι σέβεστε την προσωπικότητά τους, κατανοείτε και αποδέχεστε κάθε συναίσθημα χαράς ή λύπης. Για παράδειγμα:
- Αντί να πείτε “Καλά χαζός/ή είσαι και δε καταλαβαίνεις την άσκηση;”, Πείτε “Νομίζω πως η συγκεκριμένη άσκηση σε δυσκολεύει. Πως μπορώ να σε βοηθήσω;”.
Προσπαθήστε όταν το παιδί σας δεν τα καταφέρνει κάπου, να αποφεύγετε να το χαρακτηρίζετε με ένα επίθετο, γιατί δίχως να το καταλάβει, εσωτερικεύει αυτά που ακούει και προσαρμόζει τη συμπεριφορά του ανάλογα. Το αποτέλεσμα θα είναι το παιδί να αισθανθεί ένοχο και να νιώσει μια αίσθηση ανεπάρκειας. Αντιθέτως, ενθαρρύνετε το! Πείτε του “Δε πειράζει, θα τα καταφέρεις καλύτερα στην επόμενη άσκηση ή την επόμενη φορά!”, “Πιστεύω σε σένα και ξέρω ότι μπορείς να τα καταφέρεις! Φτάσε εκεί που δε μπορείς…”. Μία τέτοια ενθάρρυνση, εάν την επαναλαμβάνετε συχνά στο παιδί, θα την ακούει νοερά κάθε φορά που θα θέτει νέους στόχους ή θα αντιμετωπίζει δυσκολίες. Είναι διαφορετικό να ξεκινάς με κομμένα τα φτερά και χαμηλούς στόχους από φόβο μην αποτύχεις, και διαφορετικό να ονειρεύεσαι και να βάζεις τα δυνατά σου για να επιτεύξεις τους στόχους σου!
- Αντί να πείτε “Ο φίλος/αδερφός/συμμαθητής σου έγραψε καλύτερα από εσένα στο διαγώνισμα. Πάλι ήσουν αφηρημένος ή δε διάβασες αρκετά;”, Πείτε “Τι σε δυσκόλεψε και δε τα πήγες τόσο καλά στο διαγώνισμα; Τι μπορούμε να κάνουμε για αυτό;”
Προσπαθήστε να μη συγκρίνετε τις ικανότητες του παιδιού σας με αυτές άλλων παιδιών. Κάθε παιδί είναι ξεχωριστό! Αντιθέτως, μπορείτε να του εξηγήσετε ότι ακόμα και αν δε τα κατάφερε τόσο καλά στο διαγώνισμα ή αν δεν τα πήγε τόσο καλά σε μια εργασία όσο οι υπόλοιποι συμμαθητές του, θα τα πάει καλύτερα την επόμενη φορά. Όσο πιο συχνά μπορείτε, με αφορμές που δεν έχουν να κάνουν μόνο με τη σχολική επιτυχία και πρόοδο, να λέτε και να δείχνετε το πόσο περήφανοι νιώθετε. Αυτές είναι μικρές, καθημερινές συμπεριφορές και συνήθειες που ενισχύουν τις αρχές και τις αξίες που θέλετε να τους μάθετε, και την αυτοπεποίθησή τους!
- Αντί να πείτε ” Μη δοκιμάζεις τις αντοχές μου” ή “Όλο θυμώνεις, παραπονιέσαι και μιλάς άσχημα.”, Πείτε “Θα σε παρακαλούσα να ηρεμήσεις και να έρθεις να μιλήσουμε αργότερα,” ή “Υπάρχει κάτι που σε απασχολεί και θα ήθελες να μιλήσουμε; Σε βλέπω πολύ αναστατωμένο και εκνευρισμένο”.
Προσπαθήστε να δείχνετε κατανόηση για τη ψυχική και συναισθηματική κατάσταση του παιδιού σας. Δεν είναι όλες οι μέρες ίδιες, θα υπάρξουν μέρες για όλους μας που θα έχουμε κακή διάθεση ή θα νιώθουμε πιεσμένοι, όμως αυτό δε σημαίνει ότι οφείλουμε να ξεσπάσουμε σε κάποιον άλλον. Για αυτό, μιλήστε στο παιδί σας όπως θα θέλατε να μιλήσει και αυτό σε εσάς, άμα δεν ήσασταν καλά. Να θυμάστε πως ο σεβασμός είναι το κλειδί που ανοίγει την πόρτα της αυτοεκτίμησης ενός παιδιού!
Τέλος, μη ξεχνάτε ότι όλοι έχουμε υπάρξει παιδιά, οπότε όταν έχετε αμφιβολίες για το πώς θα μιλήσετε στο παιδί σας, σκεφτείτε πώς θα νιώθατε αν ήσασταν εσείς παιδί και σας μιλούσαν αντίστοιχα! Συνήθως, αυτό που σας προκαλεί άσχημα συναισθήματα είναι μία πράξη ή μια συμπεριφορά του παιδιού, και όχι το ίδιο το παιδί! Το να επικοινωνήσετε ξεκάθαρα και με ωραίο τρόπο την ενόχληση σας, θα βοηθήσει το παιδί σας να αντιληφθεί πως το αγαπάτε έτσι κι αλλιώς, πως το σέβεστε, με αποτέλεσμα να τηρεί τους κανόνες και τα όρια που του βάζετε και να αγαπά τον εαυτό του ακόμα και όταν κάνει λάθη!
