Με βάση τα συμπτώματα που επικρατούν στα παιδιά σχολικής ηλικίας διακρίνουμε τρεις τύπους ΔΕΠΥ:
ΔΕΠΥ – Τύπος Απροσεξίας (Primarily Inattentive Type – ADD):
- Αποσπάται εύκολα από άσχετα ή εξωγενή ερεθίσματα.
- Αποτυγχάνει να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στις λεπτομέρειες ή κάνει λάθη απροσεξίας.
- Συχνά παρουσιάζει προβλήματα με την συγκέντρωση.
- Συχνά δυσκολεύεται να διατηρήσει τη προσοχή σε εργασίες ή δραστηριότητες για μεγάλο χρονικό διάστημα.
- Συχνά δυσκολεύεται να ακολουθήσει οδηγίες, κανόνες ή διαταγές και αποτυγχάνει στο να ολοκληρώσει επιτυχώς τη δουλειά ή εργασία.
- Συχνά δεν φαίνεται να ακούει ή να συμμετέχει σε μια συνομηλία όταν του απευθύνεται ο λόγος (π.χ., το μυαλό φαίνεται να είναι αλλού, ακόμη και αν δεν υπάρχει προφανής απόσπαση της προσοχής).
- Συχνά αποφεύγει εργασίες που απαιτούν συστηματική πνευματική προσπάθεια.
- Συχνά ξεχνά να ολοκληρώσει τα σχολικά του/της καθήκοντα.
- Συχνά χάνει ή ξεχνά πράγματα και γενικά είναι ανοργάνωτος/η.
Ο τύπος αυτός παρουσιάζεται συχνά σε παιδιά σχολικής ηλικίας, που μπορεί να μη γίνουν αντιληπτά επειδή δεν παρουσιάζουν διασπαστική συμπεριφορά. Πολλές φορές, τέτοια παιδιά μπορεί να διαγνωσθούν σε σχετικά μεγαλύτερη ηλικία, με αποτέλεσμα να έχουν ξεπεράσει τα προβλήματα υπερκινητικότητας που εμφάνιζαν μικρότερα.
ΔΕΠΥ – Τύπος Παρορμητικότητας/Υπερκινητικότητας (Primarily Hyperactive -Impulsive Type):
- Συχνά κουνάει χέρια, πόδια ή στριφογυρίζει στη καρέκλα.
- Συχνά δυσκολεύεται να παραμείνει ακίνητος/η για μεγάλο χρονικό διάστημα και παρουσίαζει έντονη νευρικότητα.
- Συχνά δυσκολεύεται να παραμείνει καθισμένος/η ή αφήνει τη θέση στη τάξη και σηκώνεται όταν δεν επιτρέπεται.
- Συχνά τρέχει ή συμμετέχει σε ριψοκίνδυνα παιχνίδια προκαλώντας αναστάτωση (π.χ. τρέχει και σκαρφαλώνει υπερβολικά).
- Συχνά αδυνατεί να παίξει ήσυχα ή να συμμετέχει σε πιο ήπιες/ήρεμες δραστηριότητες.
- Συχνά μιλά υπερβολικά.
- Συχνά δίνει απαντήσεις προτού να έχει ολοκληρωθεί η ερώτηση (π.χ. συμπληρώνει τις προτάσεις των άλλων).
- Συχνά δυσκολεύεται να περιμένει τη σειρά του/της (π.χ., ενώ περιμένει στη σειρά, ενώ συνομιλεί).
- Συχνά δεν σκέφτεται πριν αντιδράσει
- Συχνά διακόπτει ή παρεμβαίνει σε συζητήσεις, παιχνίδια ή δραστηριότητες. Μπορεί, επίσης, να αρχίσει να χρησιμοποιεί τα πράγματα άλλων χωρίς να ζητήσει ή να λάβει άδεια.
Ο τύπος αυτός είναι φανερός πιο συχνά σε παιδιά μικρότερης ηλικίας που παρουσιάζουν έντονα υπερκινητική και παρορμητική συμπεριφορά. Στα παιδιά αυτά, το πρόβλημα της συγκέντρωσης της προσοχής δεν είναι ιδιαιτέρως εμφανές διότι δεν έχει αναδειχτεί ακόμα, καθώς δεν έχουν ακόμα κληθεί να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες του σχολικού περιβάλλοντος.
ΔΕΠΥ – Συνδυασμένος Τύπος (Combined Type):
Ένας επίσης συνηθισμένος τύπος ΔΕΠΥ σε παιδιά και εφήβους είναι όταν παρουσιάζουν ένα συνδυασμό κάποιων εκ των παραπάνω συμπτωμάτων, ήτοι απροσεξία, υπερκινητικότητα και παρορμητική συμπεριφορά.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το φάσμα των κλινικών συμπτωμάτων είναι ευρύ, γι αυτό και κανένα παιδί με ΔΕΠΥ δεν μοιάζει με κάποιο άλλο. Συνήθως, υπάρχουν διαφοροποιήσεις στην ένταση των συμπτωμάτων και μάλιστα τέτοιες αυξομειώσεις μπορεί να παρατηρούνται στο ίδιο παιδί κατά την διάρκεια της ημέρας. Για να λάβει ένα παιδί διάγνωση της ΔΕΠΥ, τα ως άνω προβλήματα πρέπει να παρατηρούνται τόσο στο σπίτι, όσο και στο σχολείο και να προκαλούν σημαντική δυσκολία στην ακαδημαϊκή απόδοση και την κοινωνική συναναστροφή του παιδιού.
